Bugün İTÜ Güç Elektroniği Labı’nda yaşadığım bir olayı aktaracağım.
Aylardır trafo ve devre tasarımıyla uğraştığımız Flyback converter için artık somut adımlar atmaya başladığımız son 2-3 haftadır işler iyice ciddiye bindi. Bugün giriş aşaması için şebeke gerilimini (220V) doğrultma ve kapasitif filtre ile sabitleme amaçlı küçük bir devre kurdum (devrenin açıklaması aşağıda). Devreyi prize taktığımda gayet güzel çalıştı, 220 RMS değerli voltajım geldi, doğruldu ve kapasitede peak değerinde sabit kaldı. Her şey buraya kadar güzeldi.
-Devre Açıklaması-
Devre aslında çok basit, devre demek bile yersiz 🙂 Bir adet klemens ile prizden gelen elektriği alıyor. Ardından köprü diyot KBU4M ile doğrultuyor ve 400V 220 uF elektrolitik kapasitör ile de filtreliyor.
Dediğim gibi ilk çalışmanın sonuna kadar her şey güzeldi. Multimetre ile ölçümleri aldım ve prizden çıkardım. Daha sonra osiloskop ile de dalga şekillerine bakmak isteyince olan oldu.
Çatara putara silah sesleri top sesleri, fatihin topları fatihin topları, yer misin yemez misin!!
Hala daha çözemediğim bir sebepten ötürü devre bir anda kısa devre oldu ve anında elektriği kestim. Sonradan baktığımda köprü diyotun AC giriş uçlarının kısa devre olduğunu (kılıf içerisinden) gördüm. Şimdi başlığın dikkat çektiği yere gelebilirim artık.
Bu aşamada kapasitenin voltajına bakmak -iyi ki baktım- aklıma geldi ve 310 V civarı bir değeri gördüm. İçl neredeyse tamamen doluydu!
E = CV^2 / 2 formülünden hesapladığımızda (V = 310 V C = 220 uF). 10 Joulelük bir enerji çıkıyor ki hiç de azımsanmayacak bir değer. 10 saniye boyunca 1W’lık güç sağlayabiliyor.
Tabi bu aşamada kapasiteyi boşaltmam lazımdı. Direnç ile üzerindeki yükü boşaltmaya çalıştım en basit olarak. 1k direnç ile denemem dirençten duman çıkmasına sebep oldu 🙂 Sonrasında aklım başıma geldi ve hemen küçük bir hesap ile elimdeki çeyrek wattlık dirençlere uygun bir değer seçebildim;
V^2 / P = R
384K direnç işimi görecekti. Ama ben 1M ile şansımı denedim 🙂 Tabi ilk saniyeden sonra voltaj iyice azaldığı için akım da iyice düştü ve 1M işimi görmedi. Kapasite üzerinde hala 25 V gerilim vardı. Bu noktada kapasite içindeki enerji iyice azaldığı için doğruda uçları kısa devre yaparak gerilimi sıfırlayabildim (Bilale selam olsun).
Ancak dediğim gibi hala ikinci taktığımda neden bir sorun oldu anlayabilmiş değilim. İlk tahminim kapasite gerilimi üzerine şebeke gerilimi bindi ve gerilim yüksek bir değere çıktığı için diyotlar dayanamamış olabilir. Ama çok da olası gelmedi bana; çünkü 1kV ters gerilimi gözüküyor köprü diyotun. Neyse, nedenini bulursam yeni bir postta onu da yazarım.
Benim eyyorlamam bu kadar hadi…
